WOLNE MYŚLI: Prawo (do) tańca – konteksty estetyczne, kulturowe i polityczne – MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA

Wydarzenia towarzyszące / 480 min / Instytut Sztuki PAN

wstęp wolny / zapisy: j.szymajda@cialoumysl.pl
  • Udostępnij:
12/10
godz. 10:00
DOSTĘPNOŚĆ
ikona dynamicznej osoby na wózku
O narzędziach, które kryją się za ikonami 👉 TUTAJ

 

Zapisy: j.szymajda@cialoumysl.pl  Konferencja w języku polskim i angielskim (dostępne tłumaczenie)

Konferencja wprowadza w temat szeroko rozumianego „prawa (do) tańca”. Taniec współczesny w swoją naturę ma wpisane przekraczanie estetycznych granic, ale nie oznacza to, że jest wolny od budowania hierarchii i wykluczeń, dążymy więc do ich zidentyfikowania i opisania. Zwracamy również uwagę na fakt, że mimo ponad stuletniej historii rozwoju, sztuka ta nadal w bardzo wielu krajach nie może funkcjonować w pełni autonomicznie na płaszczyźnie instytucjonalnej. Chcemy przyjrzeć się wybranym obszarom relacji taniec-struktury władzy, władzy rozumianej szeroko, nie tylko jako polityczny reżim, ale także prawo widza do sądzenia, relacje władzy w środowisku, dysponowanie własnym ciałem, prawo do bycia na scenie, etc.  W programie łączącym środowiska akademickie i artystyczne znajdują się zarówno referaty naukowe jak i formy lecture-performance oraz panel dyskusyjny.

PROGRAM

10.00-12.00
  1. Wykład performatywny – Druga strona
Diana Niepce, choreografka, performerka (PRT)
  1. Co jest tańcem – legislacja widza/ki
Prof. dr hab. Krystyna Duniec, Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (PL)
  1. Twórczość Alice Ripoll i współczesna scena tańca w Brazylii
Prof. Maria Claudia Alves Guimarães Uniwersytet UNICAMP, Sao Paulo (BR)
  1. Parangoles: tańczące rzeźby w sztuce brazylijskiej lat 60. i zwrot ku odbiorcy
Dr Agnieszka Sosnowska, Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (PL)

 

12.00-12.30      Dyskusja

12.30-13.30 PRZERWA

13.30-15.30
  1. Tańcz, opowiedz im wszystko…” – losy tancerek żydowskich w czasach Zagłady
Prof. dr hab. Małgorzata Leyko, Uniwersytet Łódzki (PL)
  1. Taniec nowych rzeczywistości: piękna i bestia w czasach wojny
Anton Ovchinnikov, choreograf, tancerz (UKR)
  1. Polityczny wymiar rosyjskiego baletu: ideologia, prezentacja siły, wytwarzanie społecznych różnic
Svetlana Ulanovskaya, badaczka niezależna, kuratorka (BY)
  1. Samotność poruszenia albo o polityczności chodzenia
Prof. dr hab. Wojciech Klimczyk, Uniwersytet Jagielloński (PL)

 

15.30-16.00      Dyskusja

16.00-16.15 PRZERWA

16.15-18.00
Autonomia tańca – utopia i praktyka
PANEL DYSKUSYJNY
Balansowanie pomiędzy granicami sztuk ma swój koszt pośredni, którym jest nieprzejrzysty status tańca jako sztuki autonomicznej. Skupiając się na obszarze tańca współczesnego, w dyskusji panelowej przyjrzymy się temu problemowi przez pryzmat osobistych doświadczeń i wyborów osób, które oscylują pomiędzy przestrzeniami teatru, tańca, sztuk wizualnych, performansu. Czy inter- i intradyscyplinarność sprzyja czy przeszkadza w osiągnięciu (lub utrzymaniu) autonomii tańca?
Uczestniczą: Wojtek Ziemilski (reżyser teatralny), Ramona Nagabczyńska (choreografka, tancerka), Joanna Leśnierowska (kuratorka), Alicja Müller (doktorantka UJ, krytyczka tańca) Moderatorka: dr Joanna Szymajda, IS PAN

 

POZNAJ UCZESTNICZKI I UCZESTNIKÓW KONFERENCJI:
Diana Niepce (PT)

Fotografia przedstawia kolorowy portret młodej, ciemnowłosej, bardzo szczupłej kobiety, która patrzy w kamerę.

Ur. 1985 – tancerka, choreografka i pisarka. Jako tancerka i performerka współpracowała m.in. z Company Rosas, Felixem Ruckertem, Willim Dornerem, zespołem La Fura dels Baus, Jérômem Belem, Aną Borralho i Joaõ Galantem. W 2014 roku spadła z trapezu, co spowodowało tetraplegię (paraliż czterokończynowy). Od tego czasu łączy w swoich pracach aktywizm polityczny na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami z poetyckością ciała. Poprzez własną transformację, intymność i eksperymenty poza normą dąży do przepracowania tożsamości ciała performatywnego. Współpracowała także z Teatrem 21. Jej prace to m.in. Raw a Nude (2019) z Marianą Tengner Barros, 12 979 Days (2019), Duet (2020), T4 (2020) i Anda, Diana (2021), które pokaże na 21. C/U. Oprócz pokazu spektaklu i udzialu w konferencji, weźmie udział w pospektaklowej rozmowie oraz poprowadzi rozgrzewkę taneczną z cyklu Wolne Tańce.
Krystyna Duniec (PL)
Ur. 1952. Polska teatrolożka, profesor dr hab. w Zakładzie Historii i Teorii Teatru Instytutu Sztuki PAN, związana także z Uniwersytetem SWPS w Warszawie i Collegium Civitas. Historyczka i eseistka teatralna. Kierwoniczka projektu badawczego „Rzeczy Teatralne” – biuletynu, dokumentującego działalność teatrologiczną polskich i europejskich ośrodków naukowych, zajmujących się badaniami nad teatrem (1999-2007). Kierowniczka  projektu badawczego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Rodzina w kulturze postfeministycznej” (2010-2013).  Członkini zespołu badawczego w projekcie: „HyPaTiA. Kobieca historia teatru polskiego” (2014-2018). Pomysłodawczyni,  autorka programu  i kierowniczka  Laboratorium Nowych Praktyk Teatralnych Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS w Warszawie (2012 – do dziś). Więcej na stronie IS PAN
Maria Claudia Alves Guimarães (BR)
Fotografia. Portret kobiety z bordowymi ustami, w bordowej bluzce lub sukience w drobny biały deseń. Profesorka Uniwersytetu UNICAMP w São Paulo, Brazylia. Specjalistka w dziedzinie historii i teorii tańca współczesnego (głównie brazylijskiego). Badaczka historii polskiej artystki Yanki Rudzkiej.  Na 21. C/U oprócz udziału w konferencji czyta na e-Scenie swój esej pt. Polityka kulturalna w Brazylii: od tańca akademickiego po peryferie sceny.

 

Agnieszka Sosnowska (PL)
czarnobiałe zdjęcie portretowe blondynki o pociągłej twarzy i ciemnych oczachAdiunktka w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, kuratorka w Muzeum Susch. Interesuje się eksperymentalnymi praktykami artystycznymi na styku dyscyplin, a także wyczerpaniem paradygmatu modernistycznego w sztuce lat 60. i 70. XX wieku.
W latach 2008–2020 była kuratorką w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Kuratorowała i współkuratorowała m.in. następujące wystawy: Inne tańce (CSW Zamek Ujazdowski, 2019), Wolne gesty Uli Sickle (CSW Zamek Ujazdowski, 2018)  Pokój i pół Laury Limy (CSW Zamek Ujazdowski, 2018), Let’s Dance (Art Stations Foundation, 2015) oraz projekty performatywne. Pod jej redakcją ukazały się m.in. publikacje Inne tańce. Zwrot performatywny w polskiej sztuce XXI wieku, Ula Sickle. Wolne gesty. Autorka książek Sztuka znikania. Teatralność w czasach ponowoczesnych oraz Performans oporu.
Małgorzata Leyko (PL)
Na zdjęciu dojrzała blondynka w okularach przeciwsłonecznych i bialej koszuli. W tle za nią morze lub jezioro.
Prof. dr hab., Uniwersytet Łódzki.  Kulturoznawca i teatrolog, pracuje w Katedrze Dramatu i Teatru UŁ; zajmuje się badaniami nad teatrem niemieckojęzycznym w XIX i XX wieku, teatrem żydowskim w Polsce, polsko-niemieckimi stosunkami teatralnymi, teatrem jako instytucją oraz tańcem i ruchem w teatrze. Zagadnieniom tańca poświęciła między innymi pionierskie na gruncie polskim publikacje dotyczące Oskara Schlemmera i jego poszukiwań w Bauhausie, wydała antologię: O. Schlemmer, Eksperymentalna scena Bauhausu (Gdańsk 2010). Była jedną z kuratorek wystawy Schlemmer / Kantor w Cricotece (2016/2017). W książce Teatr w krainie utopii. Monte Verità, Mathildenhöhe, Hellerau, Goetheanum, Bauhaus, (Gdańsk 2012) zajmowała się także wczesnymi poszukiwaniami R. Labana, współpracą É. Jaques-Dalcroze’a z A. Appią w Hellerau, eurytmią R. Steinera i sceną Bauhausu. W latach 2015 – 2020 kierowała zespołem przygotowującym Słownik tańca współczesnego (w druku).

 

Anton Ovchinnikov (UKR)

Fotografia przedstawia portret uśmiechniętego mężczyzny

Ur. 1971 – choreograf, performer, kurator, pedagog. W latach 1989-1991 służył w sowieckiej armii. Był tancerzem Hollywood Ballet w Kijowie, następnie ukończył studia magisterskie na Narodowym Uniwersytecie Kultury i Sztuki w Kijowie. Od 2008 roku jest dyrektorem artystycznym zespołu Black O!Range, a od 2010 dyrektorem artystycznym międzynarodowego festiwalu tańca Zelyonka Space UP w Kijowie. W 2015 roku współzakładał ogólnoukraińskie stowarzyszenie Contemporary Dance Platform, pełniąc do dziś funkcję prezesa instytucji. Od 2018 roku członek panelu ekspertów Ukraińskiej Fundacji Kultury.

 

Svetlana Ulanovskaya (BY)
Zdjęcie dojrzałej kobiet z krótkimi płomiennie czerwonymi wlosami. Patrzy w bok. Ubrana jestw czarną bluzkę z haftem. Gołe ramiona. W tle ściana z czerwonych cegieł. Ur. 1978 w Mińsku na Białorusi. Niezależna krytyczka tańca i baletu, badaczka tańca współczesnego, kuratorka, wykładowczyni w Białoruskiej Państwowej Akademii Muzycznej, Białoruskim Państwowym Uniwersytecie Kultury i Sztuki oraz w Europejskim Kolegium Sztuk Wolnych na Białorusi, założycielka i kuratorka projektu edukacyjnego w zakresie praktyk performatywnych Teatr + Ciało. Publikuje w białoruskich i zagranicznych czasopismach, min. w czasopismach „Mastactva” i „Parter”, gazetach „Kultura” i „Litaratura i Mastactva” (Białoruś), „Taniec na Ukrainie i w świecie” (Ukraina), „Mūzikas Saules” (Łotwa), „Petersburski magazyn teatralny”, „Balet” (Rosja) oraz online: Kultprosvet.by, Zernie-performa.net, Culture.pl, Kulturaenter.pl, eepap.culture.pl. Jest współautorką publikacji „Taniec współczesny przestrzeni postsowieckiej” (Moskwa, 2013), „Taneczny labirynt. Historia Międzynarodowego Festiwalu Choreografii Współczesnej w Witebsku” (Mińsk, 2013), „Ciało i Białoruś” (Mińsk, 2021). Redaktorka wielu zbiorów artykułów, broszur i czasopism o balecie i tańcu, m.in. „Balet białoruski w światowej przestrzeni kulturowej”, almanach o tańcu współczesnym „Open Look” itp. Współorganizatorka i kuratorka projektów polsko-białoruskich w Mińsku, w tym: sympozjum naukowego w ramach projektu Terytorium Choreografii – Partnerstwo Wschodnie (2016), program polskich spektakli w ramach projektu Terytorium Choreografii – Nowe ścieżki awangardy (2018), Polski Wektor: najlepsze spektakle Polskiej Platformy Tańca w ramach Forum Eksperymentalnych Teatrów Plastycznych PlaStforma (2016), itp.

 

Wojciech Klimczyk (PL)
Zdjęcie mężczyzny w średnim wieku z lekkim zarostem, w koszuli w kolorze khaki i żółtej czapce.Prof. dr hab., naukowiec z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jak podają strony UJ: Socjolog z wykształcenia, z zamiłowania bliższy kulturoznawstwa. Autor książek Erotyzm ponowoczesnyWizjonerzy ciała. Panorama współczesnego teatru tańca oraz Wirus mobilizacji. Taniec a kształtowanie się nowoczesności (1455-1795), tomy 1-2. Wraz z Agatą Świerzowską zredagował antologię Music and Genocide. Doktoryzował się na podstawie pracy  Anthropology of Contemporary Dance Theatre. Dynamics of artistic practice obronionej z wyróżnieniem. Poza uniwersytetem jest inicjatorem Latającej Akademii Języków Tańca oraz wokalistą w zespołach Lucky Boy i Black Black Rooster oraz autorem tekstów dla takich projektów jak Andrzej Grabowski & Cedury, Starszy Pan oraz Jutuber (ŹRÓDŁO)
Wojtek Ziemilski (PL)
na zdjęciu szpakowaty mężczyzna w kolorowej koszuliReżyser teatralny i artysta wizualny, mieszka w Warszawie. Pracuje na pograniczu form artystycznych, eksplorując różnorodność sztuk performatywnych. Poszerza ideę performansu dokumentalnego, łącząc narzędzia teatru improwizowanego z Real-Time Composition, odniesieniami do świata sztuk wizualnych i różnorodnych mediów.  Jest doktorantem w Royal Central School of Speech and Drama, University of London, gdzie przygotowuje pracę na temat relacji pamięci i teatralności.  Oprócz udziału w dyskusji Autonomia tańca – utopia i praktyka, na 21. C/U poprowadzi też rozmowę pospektaklową z Dianą Niepce.
Ramona Nagabczyńska (PL)
Zdjęcie młodej blondynki, która patrzy w bok i mówi coś, gestykulując..Tancerka i choreografka pracująca na rynku polskim i międzynarodowym. Kształciła się w Szkole Baletowej w Warszawie, w Hochschule für Musik und Darstellende Kunst we Frankfurcie oraz The Place w Londynie. Do jej prac należą m.in. New (Dis)Order (2012), wybrany do sieci Aerowaves, Re//akumulacja (2012), performanse galeryjne The Way Things Dinge (2014) oraz Networking (2018), solo pURe (2015) oraz Części ciała(2019). Jest jedną z założycielek Centrum w Ruchu. Kilkakrotnie występowała na C/U.

 

Joanna Leśnierowska (PL)
Zdjęcie delikatnie uśmiechniętej brunetki. Włosy z grzywka, ubrana na czarno, widoczna do ramion, łagodnie patrzy w obiektyw. Ur. 1976. Kuratorka choreografii, dramaturżka wizualna i  inicjatorka wielu międzynarodowych projektów. Absolwentka teatrologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, była jedną z pierwszych osób profesjonalnie piszących o współczesnym tańcu i choreografii (publikacje w „Didaskaliach”, „Teatrze” oraz wiele tekstów o polskim tańcu w międzynarodowych czasopismach). Wykładała także gościnnie w uniwersytetach w Poznaniu i Krakowie. W latach 2004-2020, w ramach fundacji Art Stations, stworzyła i prowadziła pierwszy w Polsce program rozwoju choreografii znany jako Stary Browar Nowy Taniec (www.artstationsfoundation.pl). Kuratorka autorskiego programu  „poszerzanie pola” (we współpracy z Nowym Teatrem w Warszawie) i współkurtorka programu Mediacji Performatywnych w Muzeum Narodowym w Warszawie. Od 2019 roku prowadzi także program choreograficznej refleksji Acziun w szwajcarskim Muzeum Susch. Od 2003 roku, równolegle do swej pracy kuratorskiej dla Art Stations  Foundation, rozwija niezależną praktykę jako choreografka i dramaturżka wizualna/ reżyserka światła zarówno w projektach własnych, jak i innych artystów. Od 2022 roku pracuje jako niezależna  kuratorka. Mieszka w Poznaniu. Więcej na  www.lesnierowska.com

 

Alicja Müller (PL)
Na zdjęciu młoda blondynka w czarnej marynarce z dużym dekoltem. Ma usta pomalowane ciemnoczerwoną szminką i wyrazisty makeup na oczach. Patrzy w obiektyw.Doktorantka w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych UJ, członkini Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych. W latach 2015-2019 była redaktorką naczelną Internetowego Magazynu „Teatralia”; publikowała między innymi w „Akcencie”, „Didaskaliach”, „Teatrze”, „Blizie”, „Czasie Kultury”, „Tekstach Drugich” i na portalu taniecPOLSKA.pl. W 2014 roku została laureatką I edycji Ogólnopolskiego Konkursu im. Andrzeja Żurowskiego na Recenzje Teatralne dla Młodego Krytyka, a w 2015 roku zdobyła główną nagrodę w konkursie Instytutu Teatralnego na najlepszą pracę magisterską z zakresu wiedzy o teatrze, widowisku i performansie obronioną w roku akademickim 2014/2015. W 2017 roku w Wydawnictwie Uniwersytetu Jagiellońskiego ukazała się jej książka Sobątańczenie. Między choreografią a narracją. Współpracowała z Fundacją Off Camera, Fundacją Performat oraz z Ośrodkiem Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora „Cricoteka”. Wystąpiła na C/U w 2021 roku.
Joanna Szymajda (PL)
Fotografia przedstawia blondynkę, ktora patrzy w kamerę. Ubrana jest w bluzkę w paski. Ma wyraźne czerwone usta. Adiunktka w Instytucie Sztuki PAN, badaczka tańca, menadżerka kultury. Pracę doktorską obroniła na Université Paris III Sorbonne Nouvelle i Uniwersytecie Łódzkim. Absolwentka studiów magisterskich z zakresu teatrologii i psychologii na Uniwersytecie Łódzkim oraz na Université Lyon II. W latach 2010-2017 wicedyrektorka Instytutu Muzyki i Tańca, w latach 2018-2020 kierowniczka baletu Opery Wrocławskiej, w latach 2007-2010 i ponownie od 2021 koordynatorka artystyczna Międzynarodowego Festiwalu Tańca Współczesnego Ciało/Umysł. Współpracuje z Akademią Teatralną w Warszawie i Uniwersytetem Łódzkim. Autorka książki Estetyka współczesnego tańca europejskiego po 1990 (Księgarnia Akademicka, 2013); redaktorka publikacji European Dance since 1989. Communitas and the Other (Routledge/IMiT 2014) oraz Polskie artystki awangardy tanecznej (IMiT/IAM 2017). Kuratorka niniejszej konferencji i koordynaktorka całego 21. C/U. Na Festiwalu wielokrotnie prowadziła rozmowy z artystami.

 

 

Artyści